Rapport: Gestolen wagens gebruikt voor zware criminaliteit

Door Gijsbert Termaat en Mick van Wely

Een samengestelde auto klaar voor de verkoop. De omcirkelde delen komen uit een ander voertuig.

Amsterdam - De politie is in de laatste jaren gestuit op vele tientallen, uiterst professionele en soms zeer grote omkat- en stripfabrieken voor auto’s. In de fabrieken worden gestolen auto’s razendsnel uit elkaar gehaald en de onderdelen via verschillende kanalen verkocht. Ook krijgen gestolen wagens een nieuwe identiteit. Onderzoekers waarschuwen voor het fenomeen en voor een gebrek aan expertise en aandacht bij de politie.

Een samengestelde auto klaar voor de verkoop. De omcirkelde delen komen uit een ander voertuig.

Dat blijkt uit het rapport Strip- en omkatfabrieken van het onderzoeksbureau Bureau Beke. Gestolen auto’s spelen een steeds voornamere rol in de zware criminaliteit. Ze worden niet alleen verhandeld, maar worden ook gebruikt als voertuig bij liquidaties, overvallen en bij het vervoer van drugs, wapens en geld.

In de laatste dertig jaar is het aantal gestolen voertuigen meer dan gehalveerd, maar voor het eerst is er dit jaar een stijgende trend te zien. In de eerste vier maanden van 2022 werden 1954 personenwagens gestolen. Een jaar terug waren dat er in dezelfde periode nog 1638. „Het zijn cijfers waaraan we niet meer gewend zijn. Want we spreken hier over een stijging van bijna twintig procent en dat baart ons zorgen”, zegt André Bouwman van het Landelijk Intelligence- en expertisecentrum Voertuigcriminaliteit.

In het rapport van Bureau Beke staat dat de diefstal van auto’s en het verkopen van de onderdelen of het omkatten van wagens, sterk geprofessionaliseerd is. De onderzoekers wijzen op de ruim zestig omkat- en stripfabrieken voor auto’s die in de laatste zes jaar zijn ontdekt in Nederland. ’Auto’s die in georganiseerd verband worden gestolen, veranderen soms in een paar uur tijd in losse onderdelen of van identiteit, waarna de onderdelen of de auto’s vervolgens weer in de ’bovenwereld’ terechtkomen’, zo staat in het rapport. Landen waar op bestelling geroofde voertuigen worden afgezet, zijn vooral landen in Midden- en Oost-Europa, de Baltische Staten en Afrikaanse landen.

Zo werd een in Nederland gestolen Lamborghini binnen enkele uren na diefstal op een boot in Antwerpen geladen om vervolgens korte tijd later met valse papieren te worden verkocht in Dubai. ’Ondanks dat de verzekeringsmaatschappij het bewuste voertuig wist te traceren, stond ze machteloos om het voertuig terug te krijgen’, valt te lezen in het rapport.

De omkat- en stripfabrieken worden vooral in kleinere dorpen in Brabant en Gelderland aangetroffen en zitten vooral in loodsen, garagebedrijven en garageboxen. Bij het omkatten krijgen gestolen auto’s een nieuwe identiteit middels bijvoorbeeld valse papieren. Het komt voor dat mensen bij een garagebedrijf nietsvermoedend een op het eerste gezicht prima wagen kopen, die echter is opgebouwd uit onderdelen van een schadewagen en gestolen onderdelen. Dat kan voor levensgevaarlijke situaties zorgen. Vrijwel alle onderdelen worden doorverkocht: van stoelen, velgen en airbags tot uitlaten en spatborden.

Bureau Beke analyseerde twintig opsporingsonderzoeken en ontdekte verbazingwekkende details. Zo beschrijft een officier van justitie hoe hij in een loods stapte en zich ‘te pletter schrok’. Het leken wel twee voetbalvelden met onderdelen, zo laat hij optekenen. Telling en onderzoek wees uit dat er 3647 onderdelen lagen en kwamen 41 gestolen auto’s in beeld. Unieke fabriekskenmerken zoals chassis- en motornummers waren verwijderd of onleesbaar gemaakt. De omkat- en stripfabrieken kwamen vooral in beeld door technische hulpmiddelen, zoals trackers in wagens. Ook leidden integrale bedrijventerreincontroles door gemeenten en politie en meldingen van burgers tot dit soort locaties.

De daders zijn onder te verdelen in twee groepen. Er zijn kleinere, hoofdzakelijk autochtone groepen die de auto’s stelen, demonteren en de verkoop doen, en er zijn grote organisaties van soms tientallen personen die werken met een celstructuur en die vanuit het buitenland worden aangestuurd.

Aan het begin van deze eeuw is de Europese Unie uitgebreid met een groot aantal nieuwe lidstaten: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije en Roemenië. ’Deze uitbreiding zorgde enerzijds voor kansen, bijvoorbeeld met betrekking tot arbeidsmigratie, maar anderzijds ook voor risico’s. De criminele dadergroepen uit deze landen die zich richten op onder andere voertuigcriminaliteit, konden namelijk vrij door Europa gaan reizen en daarmee hun criminele activiteiten verrijken.’

De buitenlandse groeperingen zijn op de hoogte van de lage pakkans en strafmaat in Nederland, zien de onderzoekers van Beke. ’Het beeld van Nederland als rijk land waar men snel en relatief eenvoudig op illegale wijze geld kan verdienen, zorgt er dan ook voor dat Nederland als een aantrekkelijk werkterrein wordt gezien.’

Uit het onderzoek van Bureau Beke komt naar voren dat er een geringe prioriteit is bij de Nederlandse opsporing voor de georganiseerde roof en voor de omkatfabrieken. Dat en de relatief lage strafmaat bevorderen dit gedrag in de optiek van praktijkdeskundigen.

Het Openbaar Ministerie erkent dat er te weinig kennis en expertise is. Zo stuitten de onderzoekers van Beke op een gebrek aan goed cijfermateriaal bij de politie omtrent het aantal strip- en omkatfabrieken. Het huidige onderzoek is dan ook een verkennend onderzoek, laat het bureau weten. Het is wat betreft de aanpak echt ’vijf voor twaalf’, zo waarschuwen de onderzoekers.

Dagelijks tijdens de lunch een update van het belangrijkste nieuws.

Ongeldig e-mailadres. Vul nogmaals in aub.

Talkshow HLF8 stond vrijdagavond in het teken van de zomervakantie. Het was de laatste uitzending van dit seizoen en de heren aan tafel bij Vandaag Inside hebben zich erg verbaasd over de invulling.

De Russische overheid heeft beelden gedeeld van wat zij noemen een succesvolle hypersonische rakettest. De raket, ook wel Zircon genoemd, trof zijn doel op zo’n duizend kilometer afstand, zo is te lezen in de verklaring.

Een Tesla in Amsterdam hangt al acht weken aan een laadpaal. Volgens de gemeente is de eigenaar op vakantie. Buren vragen zich af waarom de wagen niet kan worden weggesleept.

Het gaat mis in de haven van het Britse Torquay als een superjacht in brand vliegt. De directe omgeving wordt geëvacueerd, er zijn geen gewonden gemeld.

Een flinke teleurstelling voor een 18-jarige man uit Eindhoven. Hij was vrijdagavond aan het wachten op zijn date, maar zij kwam helaas niet opdagen. In plaats daarvan verscheen er opeens een groep mannen met bivakmutsen die hem beroofden.

Een man die zou hebben geprobeerd in te breken in het Gelderse Winterswijk is kort daarna neergeschoten door de politie. De politie meldde dat de verdachte een mes bij zich had en een waarschuwingsschot negeerde. Daarop zag een agent zich genoodzaakt op de man te schieten.

Het misdaadcijfer daalt, las ik in een krant. Het lijkt wel of we hier blij mee moeten zijn. Laten we dat cijfer eens vergelijken met 30 jaar geleden, schrijft Annelies v.d. Horst.

De politie heeft een 27-jarige man opgepakt die wordt verdacht van het vernielen van ongeveer veertien auto’s in West-Friesland eerder deze week. Het gaat volgens de politie om een ex-medewerker van een bouwbedrijf. De vernielde voertuigen zijn van zijn voormalige collega’s. Ook zou hij bedrijfsvoer...

Een 18-jarige tiktokker uit Buren (Gelderland) is maandag opgepakt wegens heling van politiekleding, meldt de politie woensdag. De vrouw had een filmpje geplaatst op het socialmediaplatform waarin ze danst in een poloshirt van de politie.

De ’bewaakte selfservice fietsenstalling’ is populair bij fietsendieven. Ze zijn onbemand, de bewaking bestaat uit camera’s. Je kunt naar binnen met je ov-chipkaart, ook met een anonieme. Een dief met een anonieme kaart die een capuchon opzet kan relatief eenvoudig en risicoloos een fiets stelen. Vo...