Het is dag 83 van de oorlog in Oekraïne. Finland en Zweden hebben in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel officieel het lidmaatschap van het bondgenootschap aangevraagd. En, Human Rights Watch meldt oorlogsmisdrijven door Rusland. Volg dit liveblog voor relevante updates over het conflict.

19:27 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski wil de staat van beleg voor het hele land met drie maanden verlengen. Het parlement hoeft slechts de reeds daartoe opgestelde wetsvoorstellen goed te keuren, wat het naar verwachting zal doen. Dat de staat van beleg nu mogelijk met negentig dagen wordt verlengd, is een indicatie dat Oekraïne verwacht dat de oorlog langer zal duren dan het eerder aannam.

De verlengde staat van beleg geldt tot 23 augustus, een dag voordat Oekraïne zijn onafhankelijkheid viert. De eerste staat van beleg werd uitgeroepen op 24 februari, de dag van de Russische invasie, en gold dertig dagen. Sindsdien is de staat twee keer verlengd met dertig dagen.

19:15 | De Russische economie is in de eerste drie maanden van het jaar met 3,5 procent gegroeid ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, meldt het nationale statistiekbureau van het land. Een groot deel van het kwartaal had Rusland nog geen last van de gevolgen van zijn inval in Oekraïne, die op 24 februari begon. Daarna kondigden westerse landen tal van sancties af om Rusland economisch te straffen voor de oorlog.

De economische groei in het eerste kwartaal zal door sancties van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten volgens kenners geen vervolg krijgen. Grote Russische banken kunnen amper transacties uitvoeren door de uitsluiting van de interbancaire berichtendienst SWIFT en veel producten mogen niet meer naar Rusland worden geëxporteerd. De Russische centrale bank, die zelf niet bij zijn buitenlandse tegoeden kan, rekent op een economische krimp van 10 procent in heel 2022.

16:50 | Duitsland geeft Tsjechië vijftien Leopard 2-tanks, zodat de Tsjechen eigen tanks aan Oekraïne kunnen leveren van een type waarmee het Oekraïense leger al vertrouwd is. De Duitse levering aan het buurland maakt deel uit van een omvangrijk ruilprogramma. Berlijn wil op die manier mogelijk maken dat bondgenoten hun voorraden wapens van Sovjetmakelij kunnen doorgeven aan de voormalige Sovjetrepubliek Oekraïne, dat vecht tegen Russische invasietroepen.

Het Duitse ministerie van Defensie betaalt de zending en traint de Tsjechen voor de Leopard 2 A4-tanks. De Tsjechen hebben voorraden oude Sovjettanks waarmee Oekraïense soldaten al bekend zijn. 'Deze uitwisseling is weer een goed voorbeeld van hoe we Oekraïne helpen in zijn dappere strijd tegen de Russische agressie', zei minister van Defensie Christine Lambert. 'De Tsjechen leveren zware wapens en we vullen de gaten met Leopard-tanks.'

Tsjechië stuurde al oudere Sovjettanks naar Oekraïne na de Russische invasie op 24 februari. Het land kondigde ook aan vijftig Duitse tanks te willen kopen van het nieuwere model Leopard 2 A7+.

16:35 | Zo'n zevenhonderd strijders in de Azovstal-fabriek in Marioepol hebben zich vandaag overgegeven. Dat meldt Russisch staatspersbureau RIA. Sinds maandag staat de teller in totaal dan zelfs op bijna duizend volgens de Russen en de Pro-Russische strijders in de Donbas. 'Je kunt wel zeggen dat Marioepol gevallen is', zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.

15:35 | De heropbouw van Oekraïne zal een 'aanzienlijke internationale financiële inspanning' vergen, zegt de Europese Commissie. Omdat de Russische agressie in het land voortduurt is nog onbekend wat de oorlogsschade is en wat Oekraïne nodig zal hebben. Maar daarvoor moet nu al een internationaal platform worden opgericht, onder leiding van de regering van Oekraïne en de commissie, in samenwerking met grote landen als de Verenigde Staten en grote financiële instellingen.

'De verwoesting die Rusland veroorzaakt in Oekraïne is nooit eerder vertoond in het naoorlogse Europa', zegt Eurocommissaris Paolo Gentiloni (Economie). 'We moeten de weg voorbereiden die leidt tot de herrijzenis uit de as van Oekraïne, net als onze unie uit het puin van 1945 ontstond.' Deskundigen schatten dat de oorlogsschade in Oekraïne inmiddels in de biljoenen loopt.

Het beoogde Oekraïne Reconstructie Platform, waar het parlement van Oekraïne en het Europees Parlement als waarnemers aan zouden moeten deelnemen, moet een overkoepelend strategisch bestuurslichaam worden. Het bepaalt welke projecten voorrang hebben bij de heropbouw van Oekraïne en het coördineert de subsidies en leningen die uit het buitenland ter beschikking worden gesteld, aldus de commissie. Het ziet ook toe op de uitvoering van de plannen, met extra aandacht voor klimaat en milieu, verankerd in Europese waarden en geïntegreerd in de wereldeconomie. De EU geeft daarbij administratieve en technische steun.

15:25 | Verschillende analisten en oud-militairen hebben zich in de Russische media stevig uitgelaten over de oorlog in Oekraïne. Ofwel er is steeds meer oppositie tegen de oorlog, of het Kremlin maakt de Russische geesten zo rijp voor een langdurige oorlog in het buurland. 'Je weet nooit waar je naar kijkt. Het kan wel degelijk zijn dat het kraakt en piept', zegt geopolitiek analist Alex Krijger.

14:50 | De NAVO-landen kunnen nog niet aan de slag met de lidmaatschapsaanvraag van Zweden en Finland, zeggen ingewijden. Turkije heeft ook in de eerste bijeenkomst van de dertig lidstaten volhard in zijn verzet tegen toetreding van de twee Noord-Europese landen.

Finland en Zweden overhandigden woensdagochtend in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel plechtig hun officiële toetredingsverzoek aan secretaris-generaal Jens Stoltenberg. Die verklaarde dat "we vastbesloten zijn om alle kwesties af te handelen en een snelle conclusie te bereiken". Snelheid is geboden omdat de twee landen niet kunnen rekenen op de automatische bescherming van de westerse militaire alliantie zolang ze in de wachtkamer zitten. Dat maakt ze kwetsbaar voor de toorn van Rusland.

De Nederlandse NAVO-ambassadeur en haar 29 collega's hebben woensdag nog geen overeenstemming bereikt over het starten van het vervolgtraject van de toetredingsprocedure, zeggen bronnen bij het bondgenootschap. Behalve Turkije zou geen enkel NAVO-land bezwaar hebben gemaakt tegen het verwelkomen van de twee aspirant-leden. Volgens de Duitse NAVO-ambassadeur zou ook het vaak wat Russischgezinde Hongarije akkoord zijn. Wel vragen sommige lidstaten zich af of de strakke planning niet wat te veel vergt van hun parlementen, die de toetreding ook moeten goedkeuren.

Om het verzet van Turkije weg te nemen vindt er intensief overleg plaats tussen Ankara, Stockholm en Helsinki. Daarbij zijn onder andere ook de Verenigde Staten betrokken, de grote steunpilaar van de NAVO.

14:15 | De Russische soldaat Vadim Sjisjimarin heeft voor een Oekraïense rechtbank verklaard schuldig te zijn aan een oorlogsmisdaad. De tankcommandant is de eerste Rus die daarvoor in Oekraïne terechtstaat.

Sjisjimarin zou op 28 februari, vier dagen na het begin van de Russische inval in Oekraïne, vanuit een rijdende auto een 62-jarige man op een fiets hebben doodgeschoten. Het gebeurde in het dorpje Tsjoepahivka, in de grensregio Soemi. De auto was gestolen door Russische soldaten die op de vlucht waren voor het Oekraïense leger. Een andere militair zou Sjisjimarin het bevel hebben gegeven de man te doden om te voorkomen dat hij hun aanwezigheid zou verraden.

Sjisjimarin is 21 jaar en komt uit het Siberische Irkoetsk. In een video van het Oekraïense leger zegt hij te vechten in Oekraïne om zijn moeder financieel te kunnen ondersteunen. Oekraïne kent geen doodstraf, maar de soldaat kan wel levenslang krijgen.

De Oekraïense hoofdaanklager Irina Venediktova zegt op dit moment 11.000 zaken te onderzoeken en al veertig verdachten te hebben aangewezen. Donderdag begint het proces tegen twee Russische militairen die raketten zouden hebben afgevuurd op civiele infrastructuur in de regio Charkov.

Het proces tegen Sjisjimarin is volgens Venediktova van groot symbolisch belang. "Het is een duidelijk signaal dat de daders van misdaden in Oekraïne verantwoordelijk zullen worden gehouden."

Het Kremlin heeft laten weten geen informatie over deze zaak te hebben en Sjisjimarin ook geen ondersteuning te kunnen bieden omdat er geen Russische diplomatieke afvaardiging meer is in Oekraïne. Eerder ontkende Rusland al dat zijn soldaten in Oekraïne doelbewust burgers aanvallen.

Oekraïne heeft weinig ervaring met rechtszaken als deze. Het land krijgt hulp uit onder meer Nederland en het Verenigd Koninkrijk bij de onderzoeken naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Ook het Internationaal Strafhof (ICC) gaat de beschuldigingen onderzoeken.

14:00 | Rusland heeft tientallen Europese diplomaten de opdracht gegeven het land te verlaten als vergelding voor de uitwijzing van Russische diplomaten. Moskou wijst 34 medewerkers van de Franse diplomatieke missies de deur in reactie op het "onterechte" Franse besluit om 41 Russische diplomaten in Frankrijk tot ongewenst persoon te verklaren. Moskou stuurt ook 24 Italiaanse en 27 Spaanse diplomaten weg.

Ze moeten Rusland binnen een of twee weken verlaten, meldt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, dat de ambassadeurs van de betrokken landen op het matje heeft geroepen. De acties van vorige maand brengen ernstige schade toe aan de betrekkingen en samenwerking, was de boodschap.

De regering in Parijs zei in een reactie de Russische stap krachtig te veroordelen. De Italiaanse premier Mario Draghi noemde de uitwijzing een vijandige daad. 'Dit mag absoluut niet leiden tot een onderbreking van de diplomatieke kanalen, want het is via die kanalen dat, als we erin slagen, vrede zal worden bereikt en dat is zeker wat we willen', zei Draghi.

In totaal wezen Europese landen vorige maand in een gecoördineerde actie meer dan driehonderd Russische diplomaten uit, onder meer als reactie op gruweldaden van het Russische leger in Oekraïne. In een aantal gevallen zou het gaan om spionnen.

13:53 | Koning Willem-Alexander heeft woensdag een bezoek gebracht aan de 11 Luchtmobiele Brigade van de Koninklijke Landmacht in Schaarsbergen. Daar sprak hij met militairen die in NAVO-verband meewerken aan het 'afschrikken' van de Russische troepen aan de grenzen van het militaire bondgenootschap. Deze zomer vertrekken de militairen naar Roemenië.

De 11 Luchtmobiele Brigade is een snel inzetbare eenheid, die zich te voet, met lichte voertuigen, per helikopter of transportvliegtuig verplaatst. Koning Willem-Alexander reed tijdens zijn bezoek aan de basis in Arnhem mee met een patrouillevoertuig. Ook deed hij mee aan een training.

Bij die training vielen militairen een bezet huis binnen. Er werd geschoten met losse flodders en een deur opgeblazen. Koning Willem-Alexander hielp bij het geven van de orders. Hij bepaalde in samenspraak met zijn militaire collega wat er wanneer moest gebeuren tijdens deze ‘missie’. De betrokkenheid van de koning bij de oefening was vrij bijzonder, want eigenlijk mogen ‘buitenstaanders’ niet meedoen aan dergelijke operaties.

Willem-Alexander sprak ook met de militairen die deze zomer naar Roemenië vertrekken. Sommigen gaan voor het eerst mee op missie. De koning was vooral benieuwd hoe zij dit ervaren en wat het thuisfront van hun vertrek vindt. "Het thuisfront staat nooit te trappelen als je op uitzending gaat", zei een van hen. 'Mijn vriendin vindt het erg spannend. Bij mij overheerst vooral trots dat ik mijn steentje bij mag dragen.'

Van eind februari tot eind april hebben 150 militairen van de 11 Luchtmobiele Brigade getraind in Roemenië. De oefening RAPID FALCON stond in het teken van training en samenwerking met Amerikaanse en Roemeense collega’s. Deze zomer vertrekt een nieuwe luchtmobiele eenheid naar Roemenië.

13:07 | De Europese Commissie wil het financieel aantrekkelijk maken voor EU-landen om samen defensie-inkopen te doen. Dat moet helpen om hun defensie-uitgaven beter op elkaar af te stemmen, zoals ze zich sinds de Russische inval in Oekraïne hebben voorgenomen.

Lidstaat na lidstaat heeft aangekondigd meer geld uit te trekken voor hun verdediging, maar de decennialange bezuinigingen zijn niet zomaar goedgemaakt. Europa heeft 'tien jaar van investeringen in defensie verloren', zegt voorzitter Ursula von der Leyen van de commissie. Arsenalen in vooral oostelijke EU-landen raken al leeg nu veel wapens en munitie naar Oekraïne gaan.

Daarom wil de commissie consortia mogelijk maken waarmee landen die dat willen samen wapentuig, munitie of andere benodigdheden voor de strijdkrachten kunnen aanschaffen. Die aankopen worden vrijgesteld van btw, als het aan het dagelijks bestuur van de EU ligt. Vóór oktober moeten de benodigde wetsvoorstellen er liggen.

Maar er is haast geboden. Daarom komt er op korte termijn al een gezamenlijk inkoopvehikel dat EU-landen kan helpen bij het samen stoppen van de dringendste en ernstigste gaten. De commissie wil voor de komende twee jaar 500 miljoen euro bijleggen om de landen aan te zetten daar ook gebruik van te maken.

De EU-landen, die de commissie na het uitbreken van de Russische oorlog tegen Oekraïne zelf om de plannen hadden gevraagd, kunnen over hun tekorten en bestedingen al meteen te rade bij een nieuwe werkgroep. Die gaat de lidstaten adviseren over wat ze onmiddellijk te doen staat en hoe ze kunnen voorkomen dat ze elkaar in de weg zitten.

Gezamenlijke defensie-inkoop zou een grote stap zijn voor de EU. Heel wat lidstaten staan van oudsher argwanend tegenover Europese defensiesamenwerking, uit angst daarmee de NAVO te ondermijnen en de Amerikanen van zich te vervreemden. Maar sinds de oorlog in Oekraïne zijn zij van gedachten veranderd. Door Europa weerbaarder te maken kunnen de vele EU-landen die ook tot de NAVO behoren de alliantie juist versterken, klinkt het nu alom.

12:49 | Rusland wijst 34 medewerkers van de Franse diplomatieke missies uit als vergelding voor het 'onterechte' Franse besluit om 41 Russische diplomaten in Frankrijk tot ongewenst persoon te verklaren. Moskou stuurt ook 24 Italiaanse diplomaten weg.

Ze moeten Rusland binnen twee weken verlaten, meldt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, dat de Franse ambassadeur eerder op het matje had geroepen. De Franse actie van vorige maand brengt ernstige schade toe aan de betrekkingen en samenwerking, was de boodschap.

De regering in Parijs zei in een reactie de Russische stap krachtig te veroordelen. De Italiaanse premier Mario Draghi noemde de uitwijzing een vijandige daad. "Dit mag absoluut niet leiden tot een onderbreking van de diplomatieke kanalen, want het is via die kanalen dat, als we erin slagen, vrede zal worden bereikt en dat is zeker wat we willen", zei Draghi.

In totaal wezen Europese landen vorige maand in een gecoördineerde actie meer dan driehonderd Russische diplomaten uit, onder meer als reactie op gruweldaden van het Russische leger in Oekraïne. In een aantal gevallen zou het gaan om spionnen.

11:40 | De belangrijkste commandanten van de Oekraïense militairen die zich maandenlang ophielden in de Azovstal-fabriek in Marioepol zijn nog steeds in het complex en hebben zich nog niet overgegeven. Dat meldt Denis Pushilin, de pro-Russische separatistenleider in Donetsk tegen locale media. Volgens Rusland hebben zich sinds maandag in totaal 959 Oekraïense militairen zich overgegeven. De berichten worden niet bevestigd vanuit Oekraïense zijde.

Rusland beschouwt de strijders die zich overgeven als krijgsgevangenen. De Oekraïense onderminister van Defensie Hanna Maliar zei dat ze later geruild worden tegen Russische krijgsgevangenen.

11:32 | De Duitse regering wil privileges van de voormalige sociaaldemocratische bondskanselier Gerhard Schröder afschaffen. Zo zou hij een door de staat betaald kantoor met personeel verliezen. Een speciaal pensioen en door de staat betaalde lijfwachten zou hij kunnen behouden.

De 78-jarige Schröder was van de herfst van 1998 tot de herfst van 2005 de regeringsleider in een coalitie met de Groenen. Hij werd later een vooraanstaand lobbyist voor Russische staatsenergiebedrijven inclusief Rosneft en Gazprom. In de huidige crisis tussen het Westen en Rusland geldt de staatsman als een verbeten adept van Poetin. Hij heeft zich niet van de Russische leider gedistantieerd ondanks diens aanval op Oekraïne en blijft werkzaam bij Russische staatsbedrijven. In Schröders SPD zijn procedures in gang gezet om hem uit de partij te zetten.

De christendemocratische oppositie wil dat Schröder ook zijn staatspensioen kwijtraakt, omdat hij nu het aanzien van Duitsland zou schaden. De regeringscoalitie van SPD, FDP en de Groenen beperkt zich liever tot het schrappen van zijn kantoor en personeel, aldus Duitse media. De regeringscoalitie beklemtoont dat de voorgenomen maatregelen niet speciaal zullen worden gericht tegen Schröder wegens zijn houding ten aanzien van Rusland, maar dat het hard nodig is duidelijk vast te leggen waar afgezwaaide bondskanseliers nu precies recht op hebben. Dat is nog niet duidelijk geregeld in de Duitse wet. De nieuwe regels zouden ook gevolgen kunnen hebben voor Schröders opvolger, de inmiddels ook vertrokken Angela Merkel.

10:32 | Sinds maandag hebben volgens de pro-Russische rebellen in Oekraïne en de autoriteiten in Moskou al bijna duizend Oekraïense strijders in Marioepol zich overgegeven. Ze zaten in de Azovstal-fabriek. Ongeveer tachtig van hen zijn zwaargewond. De rebellen in Donetsk spreken van 959 Oekraïense strijders. Moskou spreekt van 694 in het laatste etmaal. Er wordt geen schatting gegeven van het aantal strijders dat zich nog in het staalindustriecomplex zou bevinden. Volgens de leider van de pro-Russische 'volksrepubliek' Donetsk, Denis Poesjilin, zitten de hoogste commandanten van de Oekraïense strijders nog steeds verschanst op het Azovstal-terrein.

Kiev en Moskou hebben uiteindelijk afspraken gemaakt over het lot van de laatste verdedigers van het complex waarmee begin deze week een wapenstilstand tot stand kwam. Strijders begonnen het complex te verlaten en zwaargewonden zijn overgebracht naar ziekenhuizen in het oostelijker gelegen Novoazovsk, bij de Russische grens. Rusland beschouwt de strijders die zich overgeven als krijgsgevangenen. De Oekraïense onderminister van Defensie Hanna Maliar zei dat ze later geruild worden tegen Russische krijgsgevangenen.

Om Marioepol aan de Zee van Azov is sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne in februari bitter gevochten. De haven- en industriestad was voor de Russische aanvallers en de pro-Russische rebellen in de regio een van de belangrijkste doelwitten in de strijd tegen Oekraïne. De stad viel in 2014 in handen van overwegend extreemrechtse Oekraïense nationalistische milities zoals het Azov-bataljon. Zij behoren tot de felste en laatste verdedigers van het industriecomplex van Azovstal. In Russische ogen zijn het nazi's en oorlogsmisdadigers.

In het Russische parlement zijn daarom stemmen opgegaan deze strijders te berechten en eventueel te executeren. Het Kremlin heeft laten weten dat president Vladimir Poetin garandeert dat strijders die zich overgeven zullen worden behandeld zoals internationale regels dat voorschrijven. De Oost-Oekraïense Poesjilin wil niet dat strijders die zich hebben overgegeven meteen worden overgedragen. Hij zei dat een rechtbank eerst moet bepalen wat er met oorlogsmisdadigers gebeurt. Er zou een speciale Russische onderzoekscommissie komen om strijders te ondervragen om te achterhalen wat hun rol was en of ze in andere strafzaken voorkomen. Volgens Donetsk en Moskou hebben extremistische milities zich al sinds 2014 schuldig gemaakt aan misdaden tegen pro-Russische burgers in het oosten van Oekraïne.

10:08 | De Turkse president Erdogan zegt het NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland tegen te gaan houden. Vandaag spreekt de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu met zijn Amerikaanse ambtsgenoot Antony Blinken.

'Hij zal nog een keer aan de Amerikanen uitleggen waarom Turkije problemen maakt, maar dat weten ze inmiddels wel', zegt Turkije-correspondent Joost Lagendijk. 'Ik denk dat het vooral voor Turkije belangrijk is om serieus genomen te worden door de Verenigde Staten. Turkije heeft de laatste tijd het idee dat haar inspanningen in het conflict tussen Rusland en Oekraïne niet echt gewaardeerd worden. Men wil aan tafel zitten als er belangrijke zaken besproken worden.'

09:14 | Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft het grootste onderzoeksteam ooit naar Oekraïne gestuurd. Ondertussen is Oekraïne zelf al begonnen met het vervolgen van oorlogsmisdadigers. Vandaag staat voor het eerst een Russische militair terecht voor de Oekraïense rechtbank, maar volgens advocaat Geert-Jan Knoops is het maar de vraag of het verstandig is dat Oekraïne dit strafproces zelf ter hand neemt.

'Het team wordt ondersteund door Franse forensisch onderzoekers, en dat is meteen de kern van het onderzoek', zegt advocaat Geert-Jan Knoops. 'Het team richt zich voornamelijk op het veiligstellen van forensisch materiaal, wat gebruikt kan worden in een eventuele rechtszaak om aan te tonen dat er potentieel oorlogsmisdrijven zijn gepleegd, en door wie. Een ander belangrijk onderdeel is het horen van getuigen, mensen die zelf hebben waargenomen dat er mogelijk oorlogsmisdrijven zijn gepleegd.'

08:22 | Finland en Zweden hebben in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel officieel het lidmaatschap van het bondgenootschap aangevraagd. De ambassadeurs van beide landen tekenden daarvoor de benodigde documenten en hebben die aan NAVO-chef Jens Stoltenberg overhandigd.

Finland en Zweden beschouwen zichzelf al heel lang neutraal en wilden tot voor kort niet toetreden tot een militair bondgenootschap. Als gevolg van de Russische aanval op Oekraïne hebben ze het roer omgegooid en spannen zich in om lid te worden van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Het zal geruime tijd duren voor ze echt lid worden en NAVO-lid Turkije heeft bezwaren.

President Vladimir Poetin heeft begin deze week het Westen gewaarschuwd met 'een reactie' te komen, als de NAVO besluit om Zweden en Finland te laten toetreden tot de militaire alliantie. Wat de Russische reactie precies zal zijn, liet Poetin in het midden. Hij benadrukte dat Finland en Zweden geen 'directe dreiging' voor Rusland vormen, maar dat de uitbreiding van de militaire infrastructuur (van de NAVO) zeker onze reactie uitlokken'.

Poetin heeft al vaker de uitbreiding van de NAVO richting het oosten, een ontwikkeling die begon na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begin jaren negentig, als een van de voornaamste redenen voor zijn conflict met Oekraïne genoemd. Volgens Poetin gebruiken de VS de uitbreiding van de NAVO op een 'agressieve' manier om een "​​toch al moeilijke mondiale veiligheidssituatie te verergeren", zei hij maandag. Woensdag spreekt Stoltenberg ook de premier van Georgië, Irakli Garibashvili. De voormalige Sovjetrepubliek Georgië aan de Zwarte Zee wil ook lid van de NAVO worden. Oekraïne wilde dat tot woede van het Kremlin ook, maar het streeft nu naar internationale veiligheidsgaranties als onderdeel van een eventuele vredesregeling met Rusland.

06:55 | Russische soldaten hebben zich in het noordoosten van Oekraïne schuldig gemaakt aan standrechtelijke executies van burgers, aan martelingen en aan andere mogelijke oorlogsmisdrijven, zegt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) woensdag. De misdaden zijn begaan in de eerste maand van de oorlog, die begon op 24 februari

Medewerkers van de organisatie bezochten in april zeventien dorpen en kleine steden in de regio's Kiev en Tsjernihiv en spraken met 65 getuigen. Ze telden 22 standrechtelijke executies, negen andere moorden, zes verdwijningen en zeven gevallen van marteling. Bijna alle slachtoffers waren burgers. Ook vertelden 21 mensen dat ze wederrechtelijk en in erbarmelijke omstandigheden waren vastgehouden.

In het plaatsje Jahidne, niet ver van Tsjernihiv, vertelden dorpelingen dat meer dan 350 inwoners 28 dagen waren vastgehouden in de kelder van een school. Onder hen waren minstens 70 kinderen, aldus HRW. Er was geen frisse lucht, geen ruimte om te liggen en mensen moesten hun behoefte doen in emmers. Volgens de ooggetuigen werden alle kinderen ziek en hadden mensen wonden van het doorliggen. Ook zouden tien mensen in de kelder zijn gestorven. De medewerkers van HRW noteerden soortgelijke verhalen in andere dorpen.

'Het wordt steeds duidelijker dat Oekraïense burgers in de door Russische troepen bezette gebieden afgrijselijke beproevingen hebben doorstaan', aldus Giorgi Gogia van HRW. 'We moeten alle stappen nemen om te verzekeren dat zij die geleden hebben in de nabije toekomst gerechtigheid krijgen.'

In Kiev begint woensdag de eerste rechtszaak tegen een Russische soldaat voor oorlogsmisdaden. De soldaat wordt ervan beschuldigd een burger te hebben doodgeschoten.

06:00 | Video's op drie Telegram-accounts die het Rode Kruis onlangs opende voor het informeren van vluchtelingen uit Oekraïne, zijn al door duizenden mensen bekeken. De hulporganisatie deelt op de accounts in het Oekraïens, Russisch en Engels informatie over de aangeboden hulp in Nederland.

Op de kanalen zijn onder meer video's te vinden over hoe mensen onderdak kunnen krijgen na aankomst in Nederland, hoe reizen met het openbaar vervoer werkt, hoe mensen aan leefgeld en medische hulp kunnen komen en hoe ze zich kunnen laten registreren. Ook is informatie gedeeld over het luchtalarm dat in in Nederland maandelijks wordt getest.

Het Rode Kruis heeft het aanbod op de kanalen gebaseerd op de meest gestelde vragen die binnenkomen via de Whatsapp-hulplijnen van de organisatie. Inmiddels zijn meerdere video's en berichten op Telegram bijna 17.500 keer bekeken, aldus de hulporganisatie.

'Telegram, een dienst vergelijkbaar met Whatsapp, is de populairste berichten-app van Oekraïne', verklaart de organisatie de actie. Op de Whatsapp-hulplijnen zijn tot dusver meer dan 14.000 berichten binnengekomen. De telefonische informatielijn kreeg tot dusver meer dan 2000 telefoontjes.

03:30 | ABN AMRO opent woensdag de boeken over het eerste kwartaal van dit jaar. Net als bij andere grote banken gaat de aandacht vooral uit naar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. ABN AMRO liet eerder weten dat de sancties tegen Rusland het concern in directe zin slechts beperkt kunnen raken. Maar het conflict heeft ook gevolgen voor de economie als geheel en daar kan de bank natuurlijk wel last van hebben.

Rivaal ING zag zijn kwartaalwinst onlangs nog ruimschoots halveren door de oorlog. Dat komt omdat die bank veel geld apart moest zetten voor leningen die mogelijk nooit meer worden terugbetaald. Van alle Nederlandse banken heeft ING de grootste belangen in Rusland.

Bij ABN AMRO is de situatie anders. In het jaarverslag van de bank stond dat de banden met de Russische markt slechts goed waren voor 50 miljoen euro. Voor een groot deel gaat het ook nog om bezittingen van Russische klanten buiten Rusland en kortetermijnhandelstransacties.

Maar ABN AMRO stelde toen ook dat het conflict wel indirecte gevolgen kan hebben voor klanten van de bank. Die kunnen immers last krijgen van hogere gasprijzen, sancties op de handel met Rusland en toenemende zorgen op het gebied van cyberveiligheid. Daarbij moet ABN AMRO het doorgaans sterk hebben van de Nederlandse economie. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldde dinsdag juist dat economische groei hier in de eerste drie maanden van dit jaar tot stilstand is gekomen.

Volgens analisten zullen de resultaten van de bank waarschijnlijk wel beter zijn dan een jaar terug. Er wordt alom op winst gerekend, komt naar voren uit schattingen van kenners. In het eerste kwartaal van vorig jaar ging er nog een kwartaalverlies in de boeken als gevolg van de megaschikking die ABN AMRO sloot met het Openbaar Ministerie vanwege tekortschieten bij het tegengaan van witwassen.

22:52 | De provincie Limburg ziet niets in een vuurwerkverbod ter bescherming van Oekraïense vluchtelingen. De fractie van GroenLinks had daarom gevraagd, omdat nogal wat grote evenementen worden afgesloten met vuurwerkshows. GroenLinks vreest dat het geknal bij Oekraïners angstige herinneringen oproept aan bombardementen of beschietingen. Maar Gedeputeerde Staten (GS) antwoorden hierop dat een vuurwerkverbod er niet in zit.

Toestemming kan alleen worden geweigerd als er gevaar is voor de gezondheid van mensen of voor het milieu, aldus GS. Wel kan een gemeente beperkingen opleggen aan het afsteken van vuurwerk, bijvoorbeeld als openbare orde en veiligheid in het geding zijn.

GS zien dan ook geen gronden om het afsteken van vuurwerk te verbieden. "Wel zullen we organisatoren van evenementen die een melding doen om vuurwerk af te steken of een ontbrandingstoestemming aanvragen, wijzen op de door u geschetste gevoeligheid", aldus GS in antwoord op de vragen van GroenLinks. Zo moeten organisatoren van grote evenementen met vuurwerk de omgeving, waaronder ook opvangplekken voor vluchtelingen, vooraf informeren. Dat kan volgens de provincie via een kennisgeving in een huis-aan-huisblad.

Voor het afsteken van vuurwerk buiten de toegestane tijd rond de jaarwisseling moet bij de provincie een vergunning wordt aangevraagd.

Extra heffing voor Britse olie-en gasbedrijven vooral bedoeld als afleiding van 'partygate'

Risico op escalatie als VS geavanceerde raketwapens aan Oekraïne levert

Liveblog | 8000 Oekraïners gevangen in Loehansk, meer dan 40 steden bestookt